Historia Zgromadzenia w Polsce

Duch wieje kędy chce

Początki dzieła salezjańskiego w Polsce należy widzieć w pierwszych kontaktach korespondencyjnych bądź osobistych samego Ks. Bosko z Polakami. Jednak dopiero wstąpienie w 1885 r. Ks. Bronisława Markiewicza a w dwa lata później księcia Augusta Czartoryskiego i Wiktora Grabelskiego przyczyniło się do większego zainteresowania osobą i działalnością Apostoła młodych. Książę August Czartoryski, po pokonaniu wszelkich przeciwności i prób, wstąpił do Towarzystwa Salezjańskiego i pragnął przeszczepić dzieło Ks. Bosko do Polski. Chciał, by młode pokolenia Polaków miały możliwość wychowywać się w duchu religijnym i patriotycznym. Wówczas to liczba Polaków wyjeżdżających za granicę, najczęściej nielegalnie, do Oratorium Ks. Bosko znacznie wzrosła. Wyjeżdżali chłopcy do Oratorium Ks. Bosko, ale wyjeżdżały także i dziewczęta wiedząc, że we Włoszech pracują również Salezjanki. Pierwsze z nich: Maria Figiel, Anna Walenga i Franciszka Ociepka, dotarły do Turynu, a następnie do Nizza Monferato, właśnie w maju 1893 r. Później przyjeżdżały następne – odważne, odczytujące natchnienia Ducha Bożego i porwane pragnieniem poświęcenia życia dla młodych.

We wrześniu 1922 r. podczas VIII Kapituły Generalnej w Nizza Monferato ostatecznie podjęto decyzję o wysłaniu pierwszej grupy CMW do Polski. 30 października 1922 r. Generalna – Matka Katarzyna Daghero – pożegnała sześcioosobową grupę pierwszych salezjanek, którym przewodniczyła s. Laura Meozzi. Razem z s. Laurą do Polski wyjechały dwie Włoszki: s. Maria Mazzoli, s. Francesca Barucco i trzy Polki: s. Anna Juzek, s. Anna Ścisłowska i s. Anna Walenga.

Trudne, ale owocne początki

Do Polski Córki Maryi Wspomożycielki przybyły 5 listopada 1922 roku; 8 listopada osiedliły się w Różanymstoku (obecnie woj. Podlaskie), gdzie podjęły działalność opiekuńczo-wychowawczą. Początki były trudne: ostry klimat, bieda okolicznej ludności oraz brak możliwości pracy zarobkowej martwiły siostry przez pierwsze miesiące. Dopiero po siedmiu miesiącach (w maju 1923 r.) przybyły do Różanegostoku dzieci z ochronki w Sokółce, co dało początek pracy wśród sierot powojennych oraz dzieci i opuszczonej młodzieży. Stale przybywały nowe kandydatki a to umożliwiło podejmowanie nowych dzieł i nowych form pracy. W okresie międzywojennym Siostry Salezjanki prowadziły: trzy zakłady opiekuńczo-wychowawcze; cztery przedszkola; trzy szkoły podstawowe; pięć rocznych szkół zawodowych; trzy szkoły średnie; cztery oratoria; dwa internaty; cztery stowarzyszenia młodzieżowe; jedno pogotowie opiekuńcze dla dzieci bezdomnych; kolonie letnie w trzech miejscowościach.

II wojna światowa

Druga woja światowa zdezorganizowała działalność oświatowo-wychowawczą Córek Maryi Wspomożycielki w Polsce. Siostry w zmienionych warunkach wykorzystywały różne możliwości, by nie tylko na siebie zapracować, ale także by pomóc potrzebującym. Mieszkały najczęściej w rozproszeniu opiekując się uchodźcami, chorymi i najbardziej ubogimi. Tylko Szkoła Zawodowa w Łodzi kontynuowała swą działalność do 2 lutego 1941 roku, dzięki czemu uchroniła setki dziewcząt przed wywiezieniem na przymusowe roboty do Niemiec. W czasie wojny zgromadzenie poniosło wiele strat: tragicznie, w czasie bombardowania zginęły dwie siostry; Niemcy aresztowali i uwięzili osiem sióstr na Łukiszkach w Wilnie; sześć sióstr wywieziono do przymusowej pracy w Trzeciej Rzeszy, dwie siostry aresztowali Rosjanie, następnie przeszły dramatyczną sześcioletnia tułaczkę (Syberia i Kazachstan). We wszystkich trudnościach, jakie niosła ze sobą wojna, siostry żyjąc w rozproszeniu znajdowały siłę i oparcie w M. Laurze, „Mateczce” – jak ja nazywały. Więzy te zacieśniły się tym bardziej, gdy dowiedziały się, że odrzuciła dwukrotną propozycję konsula włoskiego wzywającego ją do powrotu do Włoch. Jej listy i słowa dawały nadzieję. Za jej wiedzą i decyzją siostry składały w określonym czasie śluby wieczyste i czasowe.

Nadzieja na rozwój dzieła

Po zakończonych działaniach wojennych siostry zaczęły na nowo organizować życie w poszczególnych domach zgromadzenia. Otwarto pierwszy na ziemiach polskich dom formacyjny – nowicjat w Pogrzebieniu. Siostry Salezjanki weszły na pole kształcenia i wychowania oświatowego tak szybko jak to było możliwe prowadząc: jeden żłobek; pięć domów dziecka; pięć przedszkoli; trzy szkoły zawodowe; kursy zawodowe w sześciu miejscowościach; cztery oratoria; sześć internatów; dwa domy akademickie; sześć stowarzyszeń młodzieżowych.

Czas komunizmu szkołą wierności charyzmatowi

Rządy komunistyczne od 1948 r. zaczęły coraz częściej atakować Kościół i zakony. Stopniowo przejmowano oświatę i wychowanie odbierając siostrom: domy dziecka, przedszkola, szkoły, kursy, internaty, stowarzyszenia. W latach sześćdziesiątych państwo przejęło całą oświatę i wychowanie. W tych warunkach charakter działalności Córek Maryi Wspomożycielki z konieczności uległ zmianie. Praca wychowawczo-oświatowa została przekształcona w pracę duszpastersko-katechetyczną, jako istotną w Zgromadzeniu. Wychowawcze oddziaływanie sióstr, dzięki intensywnemu zaangażowaniu w pracę katechetyczną, znacząco wzrosło. Katechezą zostały objęte przy parafiach młodzież i dzieci przedszkolne, szkół podstawowych, średnich i wyższych. Należy zaznaczyć, że Córki Maryi Wspomożycielki na prośbę Kurii Biskupiej w Gorzowie Wlkp. prowadziły kursy katechetyczne w Połczynie Zdroju w latach 1949-1952 oraz Instytut Katechetyczny dla Sióstr zakonnych i osób świeckich w Rokitnie Wlkp. w latach 1957-1963 razem z Ks. Wincentym Zalewskim, Salezjaninem. Siostry prowadziły wykłady z katechetyki w Instytucie Katechetycznym we Wrocławiu, Wałbrzychu, Wodzisławiu Śl. i w Dobieszczyźnie (filia Gniezna). W latach 1990-1996 w Dobieszczyźnie prowadzony był Prymasowski Uniwersytet Ludowy (filia Strzelna). W latach osiemdziesiątych 100 sióstr katechetek obejmowało wpływem wychowawczym ponad 50.000 dzieci i młodzieży. Obok systematycznej katechezy Córki Maryi Wspomożycielki realizowały system wychowawczy św. Jana Bosko w różnego rodzaju grupach nieformalnych, takich jak: oazowe, maryjne, misyjne, schole, bielanki, itp. Od 1968 do 1988 r. trwała ścisła współpraca z księdzem Franciszkiem Blachnickim – założycielem Ruchu „Światło-Życie”. Warunki społeczno-polityczne lat osiemdziesiątych oraz liczebny wzrost domów (ok. 40) i sióstr (ok. 400) doprowadziły do powstania w 1982 r. drugiej Inspektorii, czyli Prowincji. Z Inspektorii Wrocławskiej została wyłoniona Inspektoria Warszawska. Dzięki tej reorganizacji jeszcze większa liczba dzieci i młodzieży została objęta wpływem wychowawczym wg systemu prewencyjnego. W związku z pracą katechetyczno-wychowawczą siostry podejmowały różnego rodzaju kształcenie zarówno w kraju jak i poza jego granicami, by z kompetencją realizować swoje powołanie i sprostać stawianym wymaganiom.

DLA CÓREK MARYI WSPOMOŻYCIELKI WYCHOWYWAĆ ZNACZY EWANGELIZOWAĆ, A EWANGELIZOWAĆ ZNACZY WYCHOWYWAĆ. STARAMY SIĘ TAK WYCHOWYWAĆ MŁODYCH, BY UMIELI DOSTRZEGAĆ BOŻĄ OBECNOŚĆ W CODZIENNEJ RZECZYWISTOŚCI I BYĆ DOBRYMI OBYWATELAMI ZIEMI I NIEBA.

http://www.cmw.osw.pl/Onas/Historia/wPolsce/tabid/110/Default.aspx

Zmiany ustrojowe i misja wychowawcza dziś

Od 1989 r. wobec zmian ustrojowych w Polsce, po odzyskaniu wolności religijnej, otwarła się możliwość szerszej pracy zgodnej z charyzmatem Zgromadzenia Córek Maryi Wspomożycielki. Obecnie działalność wychowawcza Sióstr Salezjanek w obu inspektorich polskich to:

praca katechetyczno-wychowawcza: ponad 100 sióstr katechetek pracuje w szkołach podstawowych, gimnazjach i liceach
przedszkola: przy 17 własnych domach funkcjonują przedszkola zatwierdzone przez kuratorów oświaty
szkoły: Szkoły Podstawowe w: Ostrowie Wlkp., Pieszycach i Wrocławiu; Gimnazjum w Ostrowie Wlkp., Liceum Ogólnokształcące w Jastrzębiu Zdroju i Ostrowie Wlkp., oraz Zespół Szkół Zawodowych w Suwałkach
Zespół Opiekuńczo-Wychowawczy w Łodzi
Ognisko Wychowawcze w Jastrzębiu Zdroju
bursy i internaty w Suwałkach, Różanymstoku, Sokołowie Podlaskim, Wiśle, Augustowie
ośrodki wychowawcze w Dzierżoniowie, Jastrzębiu Zdroju, Ostrowie Wlkp., Połczynie Zdroju
oratoria a w nich grupy: ewangelizacyjne, eucharystyczne, misyjne, liturgiczne, muzyczne, teatralne
Salezjańska Organizacja Sportowa działa przy wielu naszych domach
półkolonie, kolonie, obozy, pielgrzymki, rekolekcje, dni skupienia z elementami rekreacyjno-wypoczynkowymi i specjalistycznymi

We wszystkich dziełach podejmujemy współpracę z Kościołem partykularnym, ze współpracownikami salezjańskimi, z byłymi wychowankami, z władzami lokalnymi, z nauczycielami, wychowawcami a nade wszystko z rodzicami młodzieży i dzieci wśród których pracujemy. W ten sposób tworzymy środowiska wychowawcze pozwalające działać skuteczniej, nieść nadzieję i radość młodym.

Siostry Salezjanki z Polski pracują na misjach na wszystkich kontynentach świata. Od 1991 roku Córki Maryi Wspomożycielki z Polski z Polski podjęły pracę katechetyczną, wychowawczą i kształceniową na terenach byłego Związku Radzieckiego, w Rosji, na Białorusi, na Ukrainie i w Gruzji.