Cechy wychowawcy salezjańskiego
Ksiądz Bosko nie
chciał, by salezjanie byli zaangażowani w wychowanie jedynie od strony
„zawodowej”. Powinno być ono dla nich ośrodkiem jednoczącym różne aspekty życia
– duchowość, fachowość, modlitwę, przeżywanie codziennych spraw. Wychowawca
salezjański (niekoniecznie salezjanin!) to taki, który posiada cechy, mające
upodobnić go do księdza Bosko.
Braterskie serce
Dla księdza Bosko – „artysty” w sztuce wychowania bazą była „miłość
wychowawcza” (amorevolezza). Jego system zapobiegawczy scala w jedno
mistykę miłości duszpasterskiej i ascezę miłości wychowawczej. Apel by „iść do
młodych” jest najważniejszą potrzebą wychowawczą: Pamiętajcie, że jestem dla
was cały, dzień i noc, rano i wieczór, w każdym momencie. Nie mam innego celu,
jak wasz pożytek moralny, intelektualny i fizyczny. I jeszcze: Dla was pracuję,
dla was studiuję, dla was żyję, dla was jestem gotowy to życie oddać.
Prymat osoby
Przyjaźń z Dominikiem Savio, Michałem Magone i Franciszkiem Besucco mówi o
prymacie osoby młodego człowieka, czyli wadze przywiązywanej do poszanowania
jego wolności i protagonizmu. W zharmonizowanej jedności osoby widział
najważniejszy cel współdziałania wychowania i ewangelizacji, w wolności –
konieczny warunek wzrostu, przy założeniu, że praca wychowawcy nie może
zastąpić pracy wychowanka, ale pobudzać ją i wzmacniać.
„Zapobiegawczość” – to sztuka wychowania pozytywnego, proponującego dobro
poprzez sytuacje wychowawcze właściwe dla stopnia rozwoju młodego człowieka i
angażujące uczestnictwo, zdolne przyciągać swoją szlachetnością i urokiem,
podkreślające wewnętrzną wolność, przeciwstawiające się formalizmom. To sztuka
zdobywania młodych serc, by siać w nich radość, satysfakcję z bycia dobrym;
korygowania błędów i przygotowywania do dnia jutrzejszego poprzez solidną
formację charakteru.
---------------------------------------------
W księdzu Bosko podoba mi się szczególnie to, że swoją osobistą świętość
realizuje on poprzez pracę wychowawczą, przeżywaną z gorliwością i sercem
apostolskim i że jednocześnie umie on zaproponować świętość jako konkretny cel
swojej pedagogii. Właśnie taka wymiana między wychowaniem i świętością jest
charakterystycznym aspektem jego osobowości: jest świętym wychowawcą,
zainspirowanym świętym Franciszkiem Salezym, uczniem duchowego mistrza świętego
Józefa Cafasso, a jego wychowankiem jest święty Dominik Savio.
Jan Paweł II---------------------------------------------
Chodzi o to, by
dotrzeć do miejsca, gdzie ukrywają się i zakorzeniają zachowania, aby formować
osobowość zdolną od podejmowania własnych decyzji, rozróżniania dobra i zła,
aby nie dać się osaczyć negatywnym wpływom środowiska czy inklinacjom
instynktów. W tym dziele wychowawczym, któremu towarzyszy serdeczna i stała
obecność wśród młodzieży równocześnie powinny oddziaływać pedagogia i wiara.
Świadkowie rozumu i religii
Dla każdego wychowawcy decydujące jest umieć zjednoczyć w jednym strumieniu
światła rozum i miłość. W tej czynności prawdziwej „inżynierii”
pedagogicznej, specjalna rola przypada wzajemnego oddziaływania wychowania i
ewangelizacji, natury i łaski, kultury i Ewangelii. To w tym kontekście zasadza
się skuteczność wychowawcza częstego przystępowania do sakramentów, zwłaszcza
Eucharystii i Pojednania, do których ksiądz Bosko przywiązywał szczególną wagę.
Animatorzy czasu wolnego
Pomysłowość w organizowaniu wolnego czasu oraz doświadczenie grupy są
podstawowymi elementami tradycji pedagogii salezjańskiej. Wychowawcze dzieło
księdza Bosko odznacza się inicjatywą oratoryjną. W tej praktyce
uprzywilejowane miejsce zajmują grupy młodzieżowe w różnorodności ich
ekspresji. Sprzyjają one komunikacji międzyosobowej i protagonizmowi młodzieży.
Poczucie rzeczywistości
Jedną z charakterystycznych cech pedagogii księdza Bosko jest jej praktyczność,
czyli zamysł przygotowania młodzieży do konkretności życia tak społecznego, jak
kościelnego. W wychowaniu teoria nie wystarczy. Trzeba połączyć kształtowanie
rozumu i serca z umiejętnościami praktycznymi i w nawiązywaniu relacji, duchem
inicjatywy, zdolnością do małych i dużych poświęceń, pracowitość z poczuciem
odpowiedzialności, czyli przygotowanie do realnych problemów życia traktowanych
z coraz większą powagą i chęcią współpracy.
Wszystko to ma służyć ukształtowaniu młodego uczciwego obywatela,
zdolnego do współdziałania z innymi, aktywnie uczestniczącego w działaniach
wspólnoty Kościoła w stowarzyszeniach, grupach, czy innych formach posługi i
apostolatu.
ks. Francesco Casella SDB
